Không Dung Nạp Lactose Là Gì? Dấu Hiệu Và Cách Xử Lý
Không dung nạp lactose là tình trạng cơ thể không thể tiêu hóa được lactose – loại đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa – do thiếu men lactase trong ruột non. Khi đó, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy hoặc buồn nôn sau khi uống sữa. Đây là vấn đề tiêu hóa phổ biến, không nguy hiểm nhưng cần được kiểm soát bằng chế độ ăn phù hợp để tránh gây khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe.
1. Không dung nạp lactose là gì?
Không dung nạp lactose là tình trạng cơ thể không thể tiêu hóa được lactose – một loại đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa như phô mai, kem, sữa chua… Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu hụt men lactase trong ruột non – loại men có nhiệm vụ phân giải lactose thành đường đơn để hấp thụ vào máu.
1.1 Triệu chứng không dung nạp lactose
Khi người không dung nạp lactose tiêu thụ thực phẩm chứa sữa, lactose không được tiêu hóa sẽ lên men trong ruột già, gây ra các triệu chứng khó chịu:
- Đầy hơi, chướng bụng
- Đau bụng, đau quặn
- Buồn nôn
- Tiêu chảy hoặc phân lỏng
- Có thể đi ngoài nhiều lần sau khi uống sữa
Các triệu chứng thường xuất hiện từ 30 phút đến vài giờ sau khi ăn hoặc uống thực phẩm có chứa lactose. Mức độ biểu hiện tùy thuộc vào lượng lactose tiêu thụ và khả năng dung nạp của từng người.
Không dung nạp lactose không phải là dị ứng, mà là một rối loạn tiêu hóa liên quan đến thiếu men lactase. Nếu bạn thường xuyên gặp các vấn đề tiêu hóa sau khi dùng sữa hoặc các sản phẩm từ sữa, nên kiểm tra để điều chỉnh chế độ ăn phù hợp và tránh tình trạng khó chịu kéo dài.
2. Nguyên nhân gây không dung nạp lactose
Không dung nạp lactose là tình trạng cơ thể không thể tiêu hóa được lactose – loại đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa, do thiếu hụt men lactase trong ruột non. Lactase là enzym giúp phân giải lactose thành hai loại đường đơn là glucose và galactose để cơ thể hấp thu. Khi thiếu men này, lactose sẽ bị lên men trong ruột, gây ra các triệu chứng như đầy hơi, tiêu chảy, đau bụng. Sau đầy là các nguyên nhân phổ biến gây không dung nạp lactose:
1. Thiếu men lactase do di truyền (nguyên phát)
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, thường gặp ở người trưởng thành. Theo thời gian, hoạt động của men lactase trong ruột non giảm dần, dẫn đến giảm khả năng tiêu hóa lactose.
2. Không dung nạp lactose thứ phát
Xảy ra khi ruột non bị tổn thương do nhiễm trùng, viêm ruột, xạ trị, hóa trị hoặc sau phẫu thuật. Khi niêm mạc ruột bị tổn thương, khả năng sản xuất lactase cũng suy giảm tạm thời.
3. Không dung nạp lactose bẩm sinh (hiếm gặp)
- Trẻ sơ sinh có thể bị thiếu lactase hoàn toàn ngay từ khi chào đời do di truyền. Đây là tình trạng hiếm và thường được phát hiện rất sớm khi trẻ không thể bú sữa mẹ hoặc sữa công thức có lactose.
Không dung nạp lactose chủ yếu do thiếu hụt enzym lactase, và có thể xuất phát từ yếu tố di truyền, tổn thương ruột hoặc bẩm sinh. Hiểu rõ nguyên nhân giúp người bệnh điều chỉnh chế độ ăn uống và chăm sóc sức khỏe tiêu hóa một cách phù hợp và hiệu quả.
3. Cách xử lý và chế độ ăn phù hợp
Không dung nạp lactose là tình trạng cơ thể không tiêu hóa được đường lactose có trong sữa và các sản phẩm từ sữa, gây ra các triệu chứng như đầy bụng, tiêu chảy, đau quặn và khó chịu sau khi ăn. Mặc dù không nguy hiểm, nhưng nếu không kiểm soát tốt sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và dinh dưỡng. Vậy, nên làm gì để sống khỏe khi bị không dung nạp lactose?
✅ Cách xử lý khi không dung nạp lactose
- Hạn chế hoặc tránh hoàn toàn thực phẩm chứa lactose như sữa tươi, phô mai mềm, kem, bơ, sữa đặc…
- Theo dõi phản ứng của cơ thể: Một số người vẫn có thể dung nạp được một lượng nhỏ lactose, vì vậy nên thử từ từ để xác định mức độ phù hợp.
- Sử dụng men lactase dạng viên hoặc nhỏ giọt trước khi ăn/uống sản phẩm chứa sữa, giúp hỗ trợ tiêu hóa lactose.
- Tầm soát nhiễm khuẩn đường ruột hoặc các bệnh lý khác nếu các triệu chứng nghiêm trọng hoặc kéo dài.
✅Chế độ ăn phù hợp cho người không dung nạp lactose
- Thay thế sữa truyền thống bằng sữa không chứa lactose: như sữa hạnh nhân, sữa đậu nành, sữa yến mạch, sữa gạo...
- Chọn các sản phẩm sữa đã được tách lactose: nhiều loại sữa tươi và sữa chua hiện nay có phiên bản “lactose-free”.
- Bổ sung canxi và vitamin D từ các nguồn khác: như cá hồi, cá mòi, rau xanh đậm (bông cải xanh, cải xoăn), trứng và hạnh nhân.
- Đọc kỹ nhãn sản phẩm: để tránh các thực phẩm chế biến có chứa thành phần từ sữa (whey, casein, sữa bột…).
Người không dung nạp lactose hoàn toàn có thể sống khỏe nếu nhận biết sớm, điều chỉnh chế độ ăn hợp lý và sử dụng các sản phẩm thay thế phù hợp. Việc duy trì dinh dưỡng cân bằng và kiểm soát triệu chứng sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và tránh những khó chịu không cần thiết.
4. Phòng khám nội soi tiêu hóa Endoli
Phòng khám nội soi tiêu hóa Endoli là địa chỉ uy tín tại TP.HCM chuyên khám, nội soi và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa như viêm loét dạ dày – tá tràng, trào ngược, nhiễm vi khuẩn HP, viêm đại tràng, polyp và ung thư đường tiêu hóa. Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giỏi, giàu kinh nghiệm cùng hệ thống thiết bị hiện đại, Endoli mang đến dịch vụ y tế chất lượng cao, an toàn và nhẹ nhàng cho người bệnh. Sau đây là Các dịch vụ khám chữa bệnh tại Endoli
4.1 Nội soi tiêu hóa không đau
- Nội soi dạ dày, đại tràng bằng công nghệ hiện đại, có gây mê nhẹ giúp người bệnh thoải mái, không lo sợ.
- Phát hiện sớm viêm loét, polyp, nhiễm HP, ung thư đường tiêu hóa.
- Thực hiện sinh thiết, cắt polyp, lấy dị vật nội soi an toàn, chính xác.
4.2 Khám và điều trị bệnh lý tiêu hóa
- Viêm loét dạ dày – tá tràng, trào ngược dạ dày thực quản (GERD).
- Hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng mãn tính, rối loạn tiêu hóa.
- Đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy, táo bón kéo dài không rõ nguyên nhân.
- Nhiễm vi khuẩn HP và theo dõi sau điều trị.
4.3 Xét nghiệm tiêu hóa chuyên sâu
- Test hơi thở kiểm tra vi khuẩn HP.
- Xét nghiệm máu, phân, men gan, men tụy liên quan đến chức năng tiêu hóa.
- Theo dõi sau điều trị HP hoặc sau nội soi cắt polyp.
4.4 Tư vấn và theo dõi lâu dài
- Tư vấn chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý cho từng loại bệnh lý tiêu hóa.
- Theo dõi điều trị định kỳ, ngăn ngừa tái phát và phát hiện sớm biến chứng.
4.5 Vì sao nên chọn Endoli?
- Bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa giỏi, tận tâm và theo sát từng bệnh nhân.
- Máy nội soi hiện đại, hình ảnh sắc nét, phát hiện tổn thương sớm.
- Nội soi không đau, an toàn, vô trùng, phù hợp với cả người lớn tuổi và người sợ nội soi.
- Không gian riêng tư, sạch sẽ, dịch vụ nhanh chóng, không phải chờ đợi lâu.
- Chi phí hợp lý, minh bạch, hỗ trợ đặt lịch khám dễ dàng qua hotline.
PHÒNG KHÁM ENDOLI - NỘI SOI TIÊU HÓA
- Địa chỉ 1: 1027 Hồng Bàng, Phường 12, Quận 6, TP.HCM.
- Địa chỉ 2: 79A Nguyễn Trung Trực, phường 2, TP. Sóc Trăng.
- Địa chỉ 365/15 Ấp Bắc, phường 4, Thành Phố Mỹ Tho, Tiền Giang
- Email: tuvanbinhphuong@gmail.com
- Website: www.phongkhamendoli.com
- SDT: 093.2244.158 (Bs: Bình Phương)